شهر مقدس مشهد به واسطه وجود حرم مطهر حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا(ع) همواره یکی از کانونهای جذب گردشگر در ایران بوده است. همچنین در سالهای اخیر تحولات سیاسی منطقه خاورمیانه فضای لازم را برای سفر شیعیان کشورهای اطراف نظیر عراق، کویت، بحرین، عربستان و قطر به مشهد و زیارت بارگاه ملکوتی امام هشتم فراهم کرده است.
طبق جدیدترین آمار، مشهد هر ساله پذیرای بیش از ۲۰ میلیون نفر گردشگر و زائر داخلی و خارجی است که تعداد کثیری از آنها با هواپیما از فرودگاههای مختلف بطور مستقیم یا غیرمستقیم به مشهد پرواز میکنند. بنابر این بدیهی است که چنین ظرفیت گردشگری نیازمند توسعه و تکمیل زیرساختهای فرودگاهی است و هرگونه سرمایهگذاری در این بخش، منافع سرشار اقتصادی را در پی دارد.
فرودگاه بین المللی مشهد با مساحتی حدود ۵۵۰ هکتار که حدود ۶۰ سال ازسابقه فعالیت پروازی آن میگذرد، پس از پیروزی انقلاب اسلامی با افزایش پروازها و ورود هواپیماهای پهن پیکر به سرعت توسعه یافت و اینک جزو پر مسافرترین فرودگاههای منطقه است. این فرودگاه که با پایان جنگ تحمیلی به نام شهید هاشمینژاد تغییر نام داد، اکنون ارائه کننده انواع خدمات ترافیکی هوایی، نشست و برخاست و پارک هواپیما، خدمات روشنایی، خدمات فرودگاهی، خدمات هواشناسی و توجیه خلبانان است.
این خدمات که به حرکت و جابجایی هواپیما در داخل فرودگاه و در مجاورت آن میپردازد، شامل کنترل ترافیک هوایی و رویههای مربوطه، انواع خدمات ناوبری مخابراتی شامل جهت یابی به کمک ارتباطات راه دور و خدمات کنترل ترافیک هوایی، خدمات نشست و برخاست هواپیماها شامل برج کنترل، منطقه تقرب و خدمات مرتبط با باند پرواز نظیر ارتباطات رادیویی، خدمات آتش نشانی و آمبولانس، روشنایی باند پرواز، تاکسیویها، رمپها و در نهایت هواشناسی و خدمات توجیه خلبانان میشود که در فرودگاه هاشمینژاد به تمامی پروازهای عبوری، پروازهای بدون توقف یا پروازهای با توقف قابل ارائه است.
فرودگاه مشهد هم اینک دارای ۳۰ مسیر پرواز داخلی شامل تهران، اصفهان، رشت، آبادان، شیراز، اهواز، کیش، زاهدان، ساری، بندرعباس، نوشهر، بوشهر، ماهشهر، زابل، بیرجند، تبریز، عسلویه، کرمان، یزد، کرمانشاه، همدان، چابهار، گرگان، ارومیه، اردبیل، زنجان، لارستان، شهرکرد، قشم و اراک است.
همچنین از مشهد خطوط مستقیم پروازی به فرودگاههای سایر کشورها در جده، مدینه، دمام، کویت، منامه، دوحه، دمشق، دوبی، بیشکک، دوشنبه، کابل، مزار شریف، هرات، قندهار، لاهور، استانبول، نجف، بغداد، کوالالامپور، فرانکفورت، بیروت، بانکوک، قاضی انتب، آدنا و حیدرآباد برقرار است.
با این حجم از فعالیتهای پروازی و فرودگاهی، مشهد نیازمند توسعه هرچه سریع فضای فرودگاه شهیدهاشمینژاد است.
محسن اسماعیلی مدیرعامل شرکت فرودگاههای کشور میگوید: فرودگاه شهید هاشمینژاد مشهد هماکنون خودهاب (مرکز) زیارتی کشور است اما برای تبدیل آن به هاب بارمنطقه فعالیتهای به سزایی در قالب طرح جامع این فرودگاه در حال اجراست.
اسماعیلی با تاکید براینکه توسعه فضای فرودگاهها باید با طراحی ایرانی و مطابق با فرهنگ و آداب و رسوم ایرانیان صورت گیرد، میگوید: برنامه احداثترمینال شماره ۲ پروازهای خارجی فرودگاه شهید هاشمینژاد که ۲۰ سال پیش طراحی شده بود، به دلیل کمبود با وقفه روبرو شد، ولی خوشبختانه اخیرا این طرح به بهرهبرداری رسید.
سعید چلندری مدیرکل فرودگاه شهیدهاشمینژاد مشهد هم میگوید: در میان ۵۴ فرودگاه کشور، فرودگاه شهید هاشمینژاد به واسطه حجم عملیات پروازی پس از فرودگاه بین المللی امام خمینی و فرودگاه مهرآباد دارای فعالیت اقتصادی است.
وی میگوید: روزانه بطور متوسط ۱۴۰ پرواز ورودی و خروجی و سالانه بطور متوسط ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار مسافر که حداقل ۵/۱ میلیون نفر از آنها مسافران خارجی هستند، در فرودگاه مشهد پذیرش میشود. علاوه براین فرودگاه مشهد به دلیل ورود سالانه ۲۵میلیون نفر مشایعت کننده یکی از پرترافیکترین فرودگاههای ایران است.
به گفته وی سالانه بیش از ۵۸ میلیارد تومان در کشور از محل ارائه خدمات راداری در فرودگاه مشهد صرفهجویی میشود. چرا که خدمات راداری در این فرودگاه سبب شده است تا پروازهای ورودی به مشهد روزانه بطور متوسط ۷ ساعت و ۴۰ دقیقه زودتر به زمین بنشینند و سوخت کمتری مصرف کنند.
به عبارت دیگر اگر هواپیما بطور متوسط در هر دقیقه ۱۵۰ لیتر سوخت مصرف کند، خدمات راداری فرودگاه مشهد سبب صرفه جویی روزانه ۶۹ هزار لیتر سوخت هواپیما میشود.
چلندری در موردترمینال جدید پروازهای خارجی مشهد که در ۳ طبقه اخیراً به بهره برداری رسیده است، میگوید: اینترمینال پس از ۱۸ سال وقفه از سال گذشته در فضایی بالغ بر ۲۱ هزار و ۸۰۰ مترمربع و با هزینهای معادل ۳۵ میلیارد تومان ساخته شد و امسال به بهره برداری رسید.
به گفته وی فقط یک و نیم میلیارد تومان صرف خرید تجهیزات مربوطه، تسمه نقاله و امکانات ویژه این ترمینال شده که بطور همزمان قادر به پاسخگویی ۴پرواز خارجی است.
چلندری میافزاید: طرح توسعه اپرون (محل توقف هواپیما) فرودگاه مشهد برای پارک ۴۰ هواپیما بطور همزمان درحال اجراست و با تکمیل این طرح تا اوایل تابستان آینده ظرفیت پذیرش هواپیما در این فرودگاه بطور قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
وی میگوید: اجرای این طرح در فاز اول به مساحت ۲۰ هزار مترمربع بالغ بر ۲۲ میلیارد ریال و در فاز دوم به مساحت ۴۰ هزار مترمربع حدود ۵۰ میلیارد ریال هزینه دربر داشته است. همچنین اجرای طرح توسعه ضلع جنوبیترمینال مسافری فرودگاه مشهد به مساحت ۵۰۰۰ مترمربع حدود ۴۵ میلیارد ریال و طرح توسعه ضلغ غربی همینترمینال به مساحت ۵۰۰۰ مترمربع حدود ۵۰ میلیارد ریال هزینه داشته است.
مدیرکل فرودگاه مشهد موفقیت در اجرای سریع طرحهای توسعه ای این مرکز را مرهون سرمایهگذاری و مدیریت بخش خصوصی در پروژههای عمرانی فرودگاه مشهد میداند و معتقد است که استقبال سرمایه گذاران بخش خصوصی برای اجرای طرحهای توسعه ای این فرودگاه به واسطه اهمیت آن در صنعت حمل و نقل و گردشگری منطقه، روز به روز در حال افزایش است.
وی درباره حذف بازرسی اولیه مراجعان در بدو ورود به سالن فرودگاه مشهد میگوید: بازرسی اولیه مراجعان از نظر فیزیکی در این فرودگاه حذف ولی به واقع کنترلهای امنیتی در این فرودگاه تکمیلتر شده است.
وی با اشاره به اینکه این اقدام در جهت روان سازی ورود و خروج مراجعان بهترمینال پروازها صورت گرفته است میگوید: فرودگاه شهیدهاشمینژاد مشهد اولین فرودگاهی بود که این اقدام در آن انجام شد و میتوان گفت بازرسی و کنترل در آن چندین برابر شده است.
چلندری با تاکید بر اینکه فرودگاه مشهد برای خدماتدهی به مسافران نوروزی آمادگی کامل دارد، میگوید: بخشی از تجهیزات این فرودگاهها برای ارائه خدمات بهتر به مسافران نوسازی و بازسازی شده و همچنین سالنهای مسافری توسعه یافته است.
با چشم اندازی که مسئولان شرکت فرودگاههای کشور از امکانات فرودگاهی مشهد ترسیم میکنند، میتوان امیدوار بود که فرودگاه شهید هاشمینژاد در برنامه پنجم توسعه به یکی از مهمترین فرودگاههای منطقه تبدیل خواهد شد و روز به روز بر تعداد پروازهای این فرودگاه افزوده میشود.